Vervoersconcept

De M55-IJmeerlijn, die het consortium heeft ontworpen, is een 20 kilometer lange verbinding tussen Diemen-Zuid en Almere-Centrum waarvan 9 kilometer in een tunnel ligt onder IJburg en het IJmeer. Er komen twee nieuwe ondergrondse metrostations in IJburg en drie nieuwe bovengrondse stations in Almere. De M55-IJmeerlijn verbindt niet alleen de steden Amsterdam en Almere, maar kenmerkt zich vooral door het ontsluitende karakter, met relatief veel stops. Het vervoersconcept is daarom niet concurrerend met de NS-treinverbinding over de Hollandse brug maar juist aanvullend. Het plan voor de M55-IJmeerlijn sluit aan op de voorstellen voor ontvlechting van het Amsterdamse metronetwerk. Hierdoor kan de metrofrequentie aanzienlijk worden verhoogd. Ontvlechting verbetert de metroservice voor alle passagiers vanwege kortere wachttijden en betere punctualiteit. De route van de M55-IJmeerlijn sluit in de spits met 16 metro’s per uur aan op station Diemen-Zuid en rijdt verder op de al bestaande infrastructuur tot station Amstelveenseweg. De helft van de metro’s uit Almere rijdt voorbij het station Amstelveenseweg via de westtak naar station Isolatorweg. Ten oosten van Diemen-Zuid voegen zich ook nog 8 metro’s per uur vanuit Gaasperplas in op de lijn. Hierdoor ontstaat een frequentie van 24 metro’s per uur richting de Zuidas.

Met de M55-IJmeerlijn worden volgens modelberekeningen dagelijks 54.400 reizigers vervoerd door de tunnel. Dat is 2.000 meer dan in de brugoplossing van het Referentiealternatief dat in 2009 is opgesteld.

Ruimtelijke inpassing

De route van de M55-IJmeerlijn en de ligging van de stations is zo gekozen dat de lijn optimaal in het nieuwe en bestaande stedelijke weefsel past. In Amsterdam zal vooral IJburg worden ontsloten. De IJmeerlijn passeert hier ondergronds, zonder geluidsoverlast en nadrukkelijke zichtbaarheid, waardoor de woon- en leefkwaliteit van deze wijk niet wordt aangetast. Er komen twee metrostations en daarmee een tweede OV-ontsluiting naast de IJtram. De M55-IJmeerlijn kan worden aangelegd in fasen, waarbij in de eerste fase de lijn wordt aangelegd tot aan IJburg 2. In de volgende fase wordt de lijn doorgetrokken naar Almere. Mocht de ontwikkeling van Pampus vertraging oplopen dan is IJburg al volledig aangesloten op het metronet.

Vanaf IJburg richting Almere blijft de M55-IJmeerlijn in een tunnel, waardoor de landschappelijke en cultuurhistorische waarden van het IJmeer onaangetast blijven. Het eiland Pampus is erkend door UNESCO als cultureel erfgoed. De passage van de M55-IJmeerlijn op korte afstand door een tunnel ontziet volledig de vrije ligging van het eiland en er zal geen horizonvervuiling optreden. Een tunnel heeft ook grote voordelen voor de ecologische kwaliteit. Zo worden de tunneltoegangen ingepast in wetlandachtige natuurgebieden, komen er ruimschoots compenserende en mitigerende maatregelen en wordt de ecologische hoofdstructuur minimaal verstoord. De uitbreiding van Almere aan de westkant is een zeer ambitieus programma dat resulteert in hoogstedelijke gebieden, waarbij Almere onderdeel uit maakt van een metropool waarin Almere en Amsterdam elkaar complementeren en aanvullen. Met een mooie stedelijke omgeving, een groot aanbod aan faciliteiten en evenementen, een dynamisch leefmilieu, op steenworpafstand van Amsterdam en uitstekend bereikbaar. Een metro hoort daarbij. De M55-IJmeerlijn fungeert hierin als katalysator. Het M55-team heeft voorstellen ontwikkeld om het bestaande ontwerp van Almere Pampus beperkt aan te passen, waarbij we aansluiten bij de bestaande opzet van Almere als een stad met meerdere kernen en groene corridors. Het aantal woningen in Almere Pampus zal ca. 22.000 bedragen. Aan de kust en rond de twee metrostations stellen we voor om in vrij hoge dichtheden te bouwen. Gemiddeld is dat voor Almere Pampus circa 40 woningen per hectare. Aan de IJmeerkust ontstaan verschillende zones met ecologische, recreatieve en hoogstedelijke waarden. Naast Pampus is er de mogelijkheid tot het realiseren van een eiland (Pampus IJland) in het IJmeer, waar 3.000 woningen zijn voorzien in exclusieve woonmilieus en met maximaal contact met het water.

Business case

De investeringskosten voor de M55-IJmeerlijn met een tunnel zijn geraamd op € 2,9 miljard inclusief BTW. Dat is € 1,6 miljard goedkoper dan het Publiek Referentie Alternatief (PRA), dat uitging van een 30 meter hoge brug over het IJmeer. Door een aantal aanvullende besparingsmogelijkheden kunnen de kosten voor de M55-IJmeerlijn nog verder worden verlaagd tot € 2,5 miljard. De beheer- en onderhoudskosten zijn ook aanzienlijk lager dan in het PRA. De grondexploitatie in ons voorstel is ca. € 1 miljard voordeliger dan in het PRA.

Maatschappelijke effecten

Hoewel er in deze ontwerpfase nog geen actuele maatschappelijke kosten-batenanalyse is uitgevoerd, blijkt wel dat de M55-IJmeerlijn op nagenoeg alle relevante aspecten (veel) beter scoort dan het Publiek Referentie Alternatief. Door de gekozen fasering, de optimale ligging én de onafhankelijkheid van andere systemen, zijn de projectrisico’s laag en is de flexibiliteit groot. De goede inpassing in de bestaande en nieuwe woon- en werkgebieden, de fraaie vormgeving en de hoeveelheid nieuwe stations in het M55-voorstel zorgen voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat.

De publieksvriendelijke versie van het hoofdrapport van deze studie kan hier worden gedownload. Zie verder bij downloads.